بخش پنجم: از کامپیوترهای بزرگ تا کامپیوترهای خانگی
بازیهای کامپیوتری روی کامپیوتر، با عرضه ی آرکید و کنسولها، تا مدت مدیدی کم طرفدار بودند. مدت مدیدی طول کشید تا کامپیوترهای خانگی جای خود را در دنیای بازیها پر کنند، اما آنقدر هم از لحاظ بازی متروک نبودند.
در اوایل دهه ی هفتاد با افزایش دانشجویان کامپیوتر، چندین سیستم آموزشی برای کامپیوترهای بزرگ نوشته شده بود که میتوان از بین آنها به PLATO System اشاره کرد که در دانشگاه ایلنویی (تلفظ صحیح این ایالت ایلنوییست نه ایلنوییز) نوشته شده بود، بازی سازان نیز افزایش یافتند و بعضی از دانشجویان روی این کامپیوترها، بازیهایی نویشتند که تنها در خاطره ها مانده و این بازیها مصرف تجاری نداشتند.
به ترتیب سال، بعضی از آنها عبارتند از:
در سال 1980، یکی از عناوین اولیه که برای کامپیوترهای خانگی عرضه شد Zork نام داشت. Zork یک بازی ادونچر متنی بود که امروزه ما آنرا به نام Interactive Fiction میخوانیم. این بازیها تا عرضه ی بازیهای ادونچر گرافیکیف سبکی پرطرفدار وپرفروش بودند. اما رشد بازیهای ادونچر گرافیکی در او.اخر دهه ی هشتاد، (توجه داشته باشید از لحاظ صنعت کامپیوتر، بین اوایل دهه ی هشتاد تا اواخر آن فاصله ی بسیار زیادی وجود دارد) باعث شد این سبک از انظار بیفتد و بازیهای ادونچر متنی به صورت مجانی به بازار راه یابند.
همچنین در این سال، بازی Mystery House برای یکی از میکروکامپیوترهای اولیه، یعنی Apple II عرضه شد. این بازی که آنرا زنی به نام رابرتا ویلیامز ساخته بود، اولین بازی ادونچر گرافیکی برای کامپیوترهای خانگی به حساب می آمد. گرافیک این بازی بسیار ساده بوده و متشکل از اشکال اولیه به رنگهای اصلی بود. این بازی فروش زیادی داشت طوری که همسر ویلیامز، کن با عایدات آن شرکت Sierra on-line را تاسیس کرد. این شرکت که امروزه نام Sierra Entertainment را داراست تا مدت مدیدی بازیهای ادونچر میساخت و هم اکنون بازیهای زیادی از سبکهای مختلف میسازد. این عنوان مانند بسیار از عناوین موفق زمان خودش در اذهان فراموش شده است.
در آگست سال 1982 میکروکامپیوتر Commodore 64 عرضه شد. بعلت قیمت کم و عرضه ی بسیار بالا، فروش زیادی کرد. کمدور 64 دارای محیط برنامه نویسی BASIC و امکانات صوتی و تصویری پیشرفته ای بود. به این مینی کامپیوتر میشد جویستیکهای Atari 2600 را وصل کرد. این مینی کامپیوتر امروزه به پرفروش ترین کامپیوتر تکی معروف است (هرچند که کامپیوترهای تکی عمر کمی داشتند). در همین زمان شرکت سینکلیر مینی کامپیوتر خود به نام ZX Spectrum را به بازار عرضه کرد.
بازیهای ادونچر، آنطور که ما امروزه آنان را میشناسیم در سال 1984 با عرضه ی King’s Quest توسط Sierra On-Line پایه گذاری شد. این بازی دارای گرافیک رنگی و دورنمایی سوم شخص بود. این بازی با استفاده از تکنیکهایی، حس یک بازی سه بعدی را به بازی کننده القاء میکرد و ما کنترل یک شخصیت را به دست داشتیم که میتوانست جلو و پشت اشیاء برود. دستورات توسط متن وارد میشد.
با ابداع موس، در سال 1987، شرکت LucasArts بازی ادونچر خود به نام Maniac Mansion را به بازار عرضه کردند که فرمانها با موس وارد بازی میشد. این محصول اولین بازی در سبک Point-and-Click بود که به سرعت توسط بازی سازان دیگر مورد توجه قرار گرفت.
با بازی Elite در سال 1984، اولین بازی ای بود که از تکنیکهای سه بعدی مدرن استفاده میکرد. سازندگان بازی David Braben و Lan Bell نام داشتند و این دو شخص خلاق محیطی را خلق کردند که در آن امکان حرکت به شش جهت وجود داشت. اشکال بازی نیز ایزومتریک بودند. این بازی برای کنسول NES نیز عرضه شد.
یکسال بعد ازین آتاری با کامپیوتر خود ST وارد بازار رقابت مینی کامپیوترها گردید و اپل و کمدور پی سی های جدید خود را به نامهای Amiga و Macintosh روانه ی بازار کردند.
اولین بازیهای آنلاین را در اوایل دهه ی هشتاد مشاهده میکنیم. بازیهایی که روی بستر BBS اجرا میشدند بین دارندگان کامپوترهای خانگی طرفدار داشتند. فی الواقع اینترنت تا اوایل دهه ی نود بین مردم وجود نداشت و BBS ها در دهه ی 80 میبایست از ترمینالهای محلی جهت شبکه ی خود استفاده کنند. با این حال، بازی کردن در یک شبکه هرچند محلی در آن زمان ابداع شد و تا به امروز طرفدار دارد.
بخش ششم: شکست تجاری بازیهای کامپیوتری آمریکا در سال 1983
خلاصه ی مطلب اینست که در سال 1983، به دلایلی خرید بازیها و کنسولها کاهش یافت و این به ورشکسته شدن چندین شرکت بازی سازی و کنسول سازی منجر گردید و تا 2 سال بعد یعنی هنگام عرضه ی NES صنعت بازیهای کامپیوتری در حال تقلای کامل بود. البته این قضیه صرفا در ایالات متحده اتفاق افتاد اما چون اکثر سازندگان و خریداران در این کشور بودند، به کل صنعت تاثیر گذاشت.
دلایل متفاوتی منجر به این امر شد که در زیر آنها را بررسی میکنیم:
1
در اواخر دهه ی هفتاد قیمت کامپیوترهای خانگی تقریبا 1000 دلار آمریکا بود که با توجه به تورم در حال حاظر یعنی اواسط سال 2009 میلادی 4000 هزار دلار میشود و این قیمت برای یک خریدار عادی بسیار زیاد بود.
اما در اوایل دهه ی هشتاد کامپیوترهای خانگی ای امدند که به تلوزیون متصل شده و علاوه بر خواندن بازیهای کامپیوتری، قابلیتهای آموزشی و حسابداری نیز داشتند. بعلت نداشتن مانیتور مخصوص و چند علت دیگر قیمت این کامپیوترها بین 200 تا 300 دلار بود که با توجه به تورم امروزه تقریبا 800 دلار میشود. در آن زمان بعلت افول قیمت نفت رفاه کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی بالا بود و هزینه ی 800 دلار عمل ناممکنی برای خانواده های غیرمتمول نبود. بنابراین شرکتهایی از جمله کمدور که کامپیوتر خانگی تلوزیونی خود به نام VIC-20 را تازه توزیع کرده بود، دست به تبلیغاتی عظیم علیه کنسولها زدند که در زیر نمونه ی آنرا مشاهده میکنید. در کل این تبلیغات میگفتند که یک جوان دانشجو به بازی احتیاج ندارد بلکه احتیاج به کامپیوتر شخصی دارد.
یکی از عناوین ازین دست بازی-فیلم E.T. بود. در سال 1983 این فیلم موفقیت زیادی به دست اورد و آتاری را بر آن داشت تا حق ساخت بازی آنرا بخرد. با خرید آن طی پنج ماه یک بازی به بیرون داد و جالب اینکه این بازی در این زمان کم توسط یک استدیوی تازه کار ساخته شده بود. در نتیجه، مردم با یک بازی بسیار بسیار ضعیف طرف بودند. نتیجه این بود که آتاری که سرمایه ی زیادی روی بازی گذاشته بود، فروشی ازین بازی نبینید و به ضرری بزرگ بربخورد، طوری که هرگز قد علم نکند.
از آثار اولیه ی این شکست تجاری روی بازیهای کامپیوتری این بود که شرکت اصلی صنعت بازیهای کامپیوتری یعنی مگنووکس صحنه را ترک گفت و همینطور متل، آتاری از لحاظ کنسول شکست خورد و امروزه یک شرکت زیرمجموعه ی Infograms به حساب می آید و هیچ عایدی ای جز استفاده از برند ندارد.
از طرفی قیمت بازیها بسیار پایین آمد و این دلیلی شد تا قیمت بازیها به یک تعادل کلی در امروزه برسد.
در فرانسه بعد از شکست اسکناس در قرن هجدهم این کلمه یک کلمه ی ملعون به حساب می آمد و کنسول نیز تا مدتی کلمه ی منفی در ذهن مردم بود طوری که نینتندو همواره ابا داشت تا NES را یک کنسول بنامد و از آن به عنوان Entertainment System یاد کرده و آنرا همراه یک روبات اسباب بازی به نام BOT به بازار عرضه کرد تا مشکل فروش پیش نیاید.
و دیگر اثر این امر خارج شدن ایالات متحده از صنعت کنسول سازی برای دو دهه، تا عرضه ی Xbox بود.
بازیهای کامپیوتری روی کامپیوتر، با عرضه ی آرکید و کنسولها، تا مدت مدیدی کم طرفدار بودند. مدت مدیدی طول کشید تا کامپیوترهای خانگی جای خود را در دنیای بازیها پر کنند، اما آنقدر هم از لحاظ بازی متروک نبودند.
در اوایل دهه ی هفتاد با افزایش دانشجویان کامپیوتر، چندین سیستم آموزشی برای کامپیوترهای بزرگ نوشته شده بود که میتوان از بین آنها به PLATO System اشاره کرد که در دانشگاه ایلنویی (تلفظ صحیح این ایالت ایلنوییست نه ایلنوییز) نوشته شده بود، بازی سازان نیز افزایش یافتند و بعضی از دانشجویان روی این کامپیوترها، بازیهایی نویشتند که تنها در خاطره ها مانده و این بازیها مصرف تجاری نداشتند.
به ترتیب سال، بعضی از آنها عبارتند از:
- 1971: شخصی به نام دون داگلاو اولین بیسبال را برای کامپیوترهای بزرگ DEC PDP-10 نوشت.
- 1971: بازی Star Trek نوشته شد. احتمالا توسط شخصی به نام مایکل میفیلد از MiT. یکی از بازیهای معروف این دوره همین بود و توسط دانشجویان به سیستمهای دیگر نیز راه یافت. یک نسخه ی بهتر دارای صدا توسط میفیلد در چند ماه بعد نوشته شد که مجریهای تلوزیون در آن صحبت میکردند.
- 1972: Hunt and Wampus توسط گرگوری یاب نوشته شد. این بازی اولین بازی ادونچر متنی به حساب می آید.
- 1974: Maze War روی Implac-PDS-1 نوشته شد. این بازی شاید یکی از اولین بازیهایی باشد که بعدها تبدیل به سبک FPS روی کامپیوتر شد.
- 1974: برد فورتنر بازی Airfight را نوشت. این بازی یک شبیه ساز پرواز به حساب می آمد و روی سیستمهای PLATO معروف شد.
- 1975: ویل کراوتر آنچه که ما امروزه به اسم تکست ادونچر میسازیم، ابداع کرد. این بازی ابتدا به زبان فورترن برای PDP-10 نوشته شده بود و بعدا دانشجویان دیگر آنرا روی سیستمهای PLATO بازسازی کردند. سبک تکست ادونچر هم اکنون متروکه به حساب می آید اما در در دهه ی 80 بسیار عامه پسند بود.
- 1975: داگلاو که در اول لیست از وی نام بردیم، اولین بازی RPG را ساخت که Dungeon نام گرفت. این بازی اولین شماره ی بازیهایی بود که بعدا به نام Dungeons and Dragons معروف شده و پایه گذار سبک D&D در آر پی جی ها شدند. این بازی همچنین، اولینی بود که از تکنیک محدوده ی دید استفاده میکرد.
- 1977: کلتون فلین و جان تیلر، اولین شماره ی بازی خود به نام Air را ساختند .این بازی یک بازی جنگ هوایی ولی متنی بود اما الهامگری بود برای بازی بعدی آنها.
- 1980: مایکل توی، گلن ویچمن و کن آرنولد بازی Zork را بعد از دوسال کار ساختند. این بازی نیز یک بازی آر پی جی بود اما برخلاف دیگر آر پی جی هایی که ان زمان مینوشتند، دانجنها به صورت رندم نوشته میشد و مکان گنجها و دشمنان نیز به صورت رندوم به دست می آمد. این بازی بعدا برای کامپیوترهای خانگی پورت شده و تبدیل به یک محصول تجاری گردید.
- در اوایل دهه ی هشتاد، صنعت بازیهای کامپیوتری روی کامپیوترهای خانگی، شروع به رشد کرد. با بوجود آمدن کامپیوترهای کوچک خانگی، شرکتهای ناشر آن زمان دست به انتشار بازیهای کامپیوتر خانگی زدند که از آنها میتوان به EA اشاره کرد که در آن زمان به وجود آمد و امروزه یکی از سرمایه داران بزرگ است.
در سال 1980، یکی از عناوین اولیه که برای کامپیوترهای خانگی عرضه شد Zork نام داشت. Zork یک بازی ادونچر متنی بود که امروزه ما آنرا به نام Interactive Fiction میخوانیم. این بازیها تا عرضه ی بازیهای ادونچر گرافیکیف سبکی پرطرفدار وپرفروش بودند. اما رشد بازیهای ادونچر گرافیکی در او.اخر دهه ی هشتاد، (توجه داشته باشید از لحاظ صنعت کامپیوتر، بین اوایل دهه ی هشتاد تا اواخر آن فاصله ی بسیار زیادی وجود دارد) باعث شد این سبک از انظار بیفتد و بازیهای ادونچر متنی به صورت مجانی به بازار راه یابند.
همچنین در این سال، بازی Mystery House برای یکی از میکروکامپیوترهای اولیه، یعنی Apple II عرضه شد. این بازی که آنرا زنی به نام رابرتا ویلیامز ساخته بود، اولین بازی ادونچر گرافیکی برای کامپیوترهای خانگی به حساب می آمد. گرافیک این بازی بسیار ساده بوده و متشکل از اشکال اولیه به رنگهای اصلی بود. این بازی فروش زیادی داشت طوری که همسر ویلیامز، کن با عایدات آن شرکت Sierra on-line را تاسیس کرد. این شرکت که امروزه نام Sierra Entertainment را داراست تا مدت مدیدی بازیهای ادونچر میساخت و هم اکنون بازیهای زیادی از سبکهای مختلف میسازد. این عنوان مانند بسیار از عناوین موفق زمان خودش در اذهان فراموش شده است.
در آگست سال 1982 میکروکامپیوتر Commodore 64 عرضه شد. بعلت قیمت کم و عرضه ی بسیار بالا، فروش زیادی کرد. کمدور 64 دارای محیط برنامه نویسی BASIC و امکانات صوتی و تصویری پیشرفته ای بود. به این مینی کامپیوتر میشد جویستیکهای Atari 2600 را وصل کرد. این مینی کامپیوتر امروزه به پرفروش ترین کامپیوتر تکی معروف است (هرچند که کامپیوترهای تکی عمر کمی داشتند). در همین زمان شرکت سینکلیر مینی کامپیوتر خود به نام ZX Spectrum را به بازار عرضه کرد.
بازیهای ادونچر، آنطور که ما امروزه آنان را میشناسیم در سال 1984 با عرضه ی King’s Quest توسط Sierra On-Line پایه گذاری شد. این بازی دارای گرافیک رنگی و دورنمایی سوم شخص بود. این بازی با استفاده از تکنیکهایی، حس یک بازی سه بعدی را به بازی کننده القاء میکرد و ما کنترل یک شخصیت را به دست داشتیم که میتوانست جلو و پشت اشیاء برود. دستورات توسط متن وارد میشد.
با ابداع موس، در سال 1987، شرکت LucasArts بازی ادونچر خود به نام Maniac Mansion را به بازار عرضه کردند که فرمانها با موس وارد بازی میشد. این محصول اولین بازی در سبک Point-and-Click بود که به سرعت توسط بازی سازان دیگر مورد توجه قرار گرفت.
با بازی Elite در سال 1984، اولین بازی ای بود که از تکنیکهای سه بعدی مدرن استفاده میکرد. سازندگان بازی David Braben و Lan Bell نام داشتند و این دو شخص خلاق محیطی را خلق کردند که در آن امکان حرکت به شش جهت وجود داشت. اشکال بازی نیز ایزومتریک بودند. این بازی برای کنسول NES نیز عرضه شد.
یکسال بعد ازین آتاری با کامپیوتر خود ST وارد بازار رقابت مینی کامپیوترها گردید و اپل و کمدور پی سی های جدید خود را به نامهای Amiga و Macintosh روانه ی بازار کردند.
اولین بازیهای آنلاین را در اوایل دهه ی هشتاد مشاهده میکنیم. بازیهایی که روی بستر BBS اجرا میشدند بین دارندگان کامپوترهای خانگی طرفدار داشتند. فی الواقع اینترنت تا اوایل دهه ی نود بین مردم وجود نداشت و BBS ها در دهه ی 80 میبایست از ترمینالهای محلی جهت شبکه ی خود استفاده کنند. با این حال، بازی کردن در یک شبکه هرچند محلی در آن زمان ابداع شد و تا به امروز طرفدار دارد.
بخش ششم: شکست تجاری بازیهای کامپیوتری آمریکا در سال 1983
خلاصه ی مطلب اینست که در سال 1983، به دلایلی خرید بازیها و کنسولها کاهش یافت و این به ورشکسته شدن چندین شرکت بازی سازی و کنسول سازی منجر گردید و تا 2 سال بعد یعنی هنگام عرضه ی NES صنعت بازیهای کامپیوتری در حال تقلای کامل بود. البته این قضیه صرفا در ایالات متحده اتفاق افتاد اما چون اکثر سازندگان و خریداران در این کشور بودند، به کل صنعت تاثیر گذاشت.
دلایل متفاوتی منجر به این امر شد که در زیر آنها را بررسی میکنیم:
1
- افزایش بیش از حد کنسولها و بازیها
در زمانی که این اتفاق افتاد کنسولهای زیادی در بازار وجود داشتند که هرکدام ازین کنسولها بازیهای متعدد خود را داشتند. بازیهای کامپیوتری در آن زمان در حال افزایش محبوبیت در نزد مردم بود و خیلیها علاقه داشتند برای فرزند خود یک کنسول در خانه داشته باشند. اما هنگام خرید با بیش از 8 انتخاب روبرو میشدند و هیچکس نمیدانست کدام انتخاب بهتر است چون در آن زمان مانند حال از اینترنت و مجلات مخصوص بازیهای کامپیوتری خبری نبود و تنها منبع مردم فروشندگان و اشخاص دارنده بودند و اشخاص دارنده و بنابراین عده ی زیادی از خرید کنسول منصرف میشدند.2- رقابت با کامپیوترهای خانگی
در اواخر دهه ی هفتاد قیمت کامپیوترهای خانگی تقریبا 1000 دلار آمریکا بود که با توجه به تورم در حال حاظر یعنی اواسط سال 2009 میلادی 4000 هزار دلار میشود و این قیمت برای یک خریدار عادی بسیار زیاد بود.
اما در اوایل دهه ی هشتاد کامپیوترهای خانگی ای امدند که به تلوزیون متصل شده و علاوه بر خواندن بازیهای کامپیوتری، قابلیتهای آموزشی و حسابداری نیز داشتند. بعلت نداشتن مانیتور مخصوص و چند علت دیگر قیمت این کامپیوترها بین 200 تا 300 دلار بود که با توجه به تورم امروزه تقریبا 800 دلار میشود. در آن زمان بعلت افول قیمت نفت رفاه کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی بالا بود و هزینه ی 800 دلار عمل ناممکنی برای خانواده های غیرمتمول نبود. بنابراین شرکتهایی از جمله کمدور که کامپیوتر خانگی تلوزیونی خود به نام VIC-20 را تازه توزیع کرده بود، دست به تبلیغاتی عظیم علیه کنسولها زدند که در زیر نمونه ی آنرا مشاهده میکنید. در کل این تبلیغات میگفتند که یک جوان دانشجو به بازی احتیاج ندارد بلکه احتیاج به کامپیوتر شخصی دارد.
3- بازیهای بیکیفیت
شرکتهای تازه تاسیس در ان زمان کم نبودند و بازیسازان کمتر 6 یا 7 سال سابقه ی ساخت بازی داشتند. از طرفی بازیهای کامپیوتری برای برنامه نویسان یک بستر جدید و مناسب به حساب می آمد پس شرکتهای ترد پارتی یعنی شرکتهایی که برای کنسول یک شرکت دیگر بازی میسازند، به شدت در حال افزایش بودند. مسلما همه ی این شرکتها در تلاتو بودند تا بازی خود را زودتر بیرون دهند و درنتیجه اکثر اوقات یک بازی بد از آب در می آمد. در آن زمان فاکتوری نبود که بتوان یک بازی خوب را از بد تشخیص داد و همینطور منتقدانی نبودند که مانند سینما بازیهای جدید را نقد کنند پس تنها احساس مردم نسبت به یک بازی انرا خوب و بد میکرد و این امر نیرویی زیاد از سمت بازی سازان میطلبید که اکثرا این نیرو را فاقد بودند.یکی از عناوین ازین دست بازی-فیلم E.T. بود. در سال 1983 این فیلم موفقیت زیادی به دست اورد و آتاری را بر آن داشت تا حق ساخت بازی آنرا بخرد. با خرید آن طی پنج ماه یک بازی به بیرون داد و جالب اینکه این بازی در این زمان کم توسط یک استدیوی تازه کار ساخته شده بود. در نتیجه، مردم با یک بازی بسیار بسیار ضعیف طرف بودند. نتیجه این بود که آتاری که سرمایه ی زیادی روی بازی گذاشته بود، فروشی ازین بازی نبینید و به ضرری بزرگ بربخورد، طوری که هرگز قد علم نکند.
از آثار اولیه ی این شکست تجاری روی بازیهای کامپیوتری این بود که شرکت اصلی صنعت بازیهای کامپیوتری یعنی مگنووکس صحنه را ترک گفت و همینطور متل، آتاری از لحاظ کنسول شکست خورد و امروزه یک شرکت زیرمجموعه ی Infograms به حساب می آید و هیچ عایدی ای جز استفاده از برند ندارد.
از طرفی قیمت بازیها بسیار پایین آمد و این دلیلی شد تا قیمت بازیها به یک تعادل کلی در امروزه برسد.
در فرانسه بعد از شکست اسکناس در قرن هجدهم این کلمه یک کلمه ی ملعون به حساب می آمد و کنسول نیز تا مدتی کلمه ی منفی در ذهن مردم بود طوری که نینتندو همواره ابا داشت تا NES را یک کنسول بنامد و از آن به عنوان Entertainment System یاد کرده و آنرا همراه یک روبات اسباب بازی به نام BOT به بازار عرضه کرد تا مشکل فروش پیش نیاید.
و دیگر اثر این امر خارج شدن ایالات متحده از صنعت کنسول سازی برای دو دهه، تا عرضه ی Xbox بود.
Google