داستان Xbox: تولد یک کنسول
امسال دهمین سالگرد به وجود آمدن کنسول xbox است. این کنسول برای اولین بار در November 15 سال 2001 در منطقه آمریکا، درFebruary 22 سال 2002 در ژاپن و در March 14 سال 2002 در دیگر مناطق دنیا عرضه شد.
نسخه اولیه این کنسول 24 میلیون عدد در دنیا فروش داشته است. فروش آن در سال 2006 در ابتدا در ژاپن و سپس در سراسر دنیا متوقف شد و در سال 2005 فروش نسخه جدید و ارتقاع یافته آن یعنی Xbox 360 شروع شد.
در ادامه شما با داستان ساخت و پیدایش این کنسول آشنا می شوید.
در ماه March سال 2000 کنسول PlayStation 2 در ژاپن عرضه شد. در آن زمان سونی یکی از حکمرانان صنعت کنسول بود و ژاپن هم پایتخت این حکمرانی، تقاضا ها برای خرید این کنسول فراتر از حد تصور بود. مایکروسافت با مشاهده این همه تقاضا برای خرید کنسول بازی به فکر افتاد.
خبر هایی به گوش می رسید که قرار است یک کنسول بازی جدید توسط غول نرم افزاری دنیا ساخته شود. مردم مناطق آمریکا و اروپا هیجان زده بودند چرا که تا رسیدن PlayStation 2 به این مناطق زمان زیادی باقی مانده بود و سونی سرگرم فروش نجومی خود در ژاپن بود. هر کسی برای این کنسول نام و قابلیت هایی حدس می زد.شروع ماجرا: در March 30 سال 1999 آقای Ted Hase یکی از تکنسین های DirectX یک نمونه Powerpoint را برای گروهی از سران مایکروسافت ارسال کرد و بعد از معرفی و ارائه این Powerpoint مایکروسافت شروع به انتخاب کارمندان خلاق و باتجربه خود کرد. Hase و سه نفر دیگر مشغول بررسی و ساخت یک پروژه بسیار سری شدند، پروژه ای که قرار بود انقلابی در صنعت گیم مایکروسافت ایجاد کند.
در روز بعد این چهار مرد به یک جلسه راهبردی و استراتژیکی در مورد صنعت گیم دعوت شدند، این افراد شخصا توسط بیل گیتس دستوری مبنی بر ساخت یک کنسول بازی را دریافت کردند. این چهار نفر شامل : Kevin Bachus و Seamus Blackley و Hase و رهبر گروه Otto Berkes بودند.
(( آقای Seamus Blackley که در ابتدا به صورت آماتور piano تدریس می کرد و در کالج مشغول تحصیل در رشته فیزیک بود. او در سال 1999 به مایکروسافت محلق شد و یکی از چهار نفر اصلی تیم سازنده original Xbox است ))
این تیم باید سریع کار خود را شروع می کرد، سونی برنامه PlayStation خود را به سرعت پیش می برد و در سال 99 کنسول PS2 خود را برای اولین بار معرفی کرد وآقای Kutaragi برنامه ویژه ای برای فروش این کنسول درسال 2000 در نظر گرفته بود.
به گفته Bachus:
” ما شروع به تحقیق و ساخت یک کنسول بازی کردیم. همه ما می دانستیم که با این کار صنعت PC gaming دچار مشکل و ضرر خواهد شد اما ما باید هرچه زود تر یک کنسول بازی معرفی می کردیم، کنسولی که چیزی از کنسول رقیب کم نداشته باشد. بیل در آن جلسه به ما گفت که قابلیت های PlayStation 2 را مورد بررسی قرار دهیم. از ما پرسید که آیا ممکن است آینده ویندوز، صنعت PC gaming و مخصوصا صنعت وابسته به بسته های نرم افزاری با ظهور این کنسول در خطر باشد یا نه ؟؟ ما جوابی در ابتدا نداشتیم اما می دانستیم که اگر به مقابله با این کنسول بر نخیزیم صنعت PC gaming به کل نابود می شود و بازی ها به انحصار شرکت های ژاپنی در خواهد آمد.”
آنها بعد از مدتی به 2 نتیجه رسیدند:
1- کامپیوتر از نظر سطح فنی به مراتب بالاتر از PlayStation 2 بود.
2. قطعات کامپیوتری در غرفه ها قیمت به مراتب کمتری از این کنسول داشتند و نوع کارایی کامپیوتر از هر لحاظ بالاتر از این کنسول بود.
(( آقای Kevin Bachus در ابتدا یکی از اعضای اصلی تیم سازنده Xbox بود اما بنا به دلایلی در May 2001 و درست 6 ماه قبل از انتشار کنسول مایکروسافت را ترک کرد !))
در ابتدا قرار بود که کنسول جدید مایکروسافت در سال 2000 و جهت رقابت با PS2 منتشر شود اما با توجه به زمان کمی که تیم سازنده داشتند این امر محقق نشد و انتشار این کنسول به تعویق افتاد. کنسول مایکروسافت مانند یک بچه تازه متولد شده بود در مقابل PlayStation 2 (نوجوان بسیار پر هیجان و سرسخت و شرور سونی)
به گفته Bachus:
آنها قرا بود که دو پرنده را با یک سنگ بزنند! این امر کمی دور از ذهن به نظر می رسید، در واقع آنها هم می خواستند به رقابت با غول صنعت گیم و کنسول بپردازند هم می خواستند که صنعت PC games را از شکست و تک قطبی بودن خارج کنند که این امر کمی غیر ممکن بود.
بسیاری از زمان پروژه صرف گفتگو با سران مایکروسافت شد. از یک طرف مایکروسافت وجود PlayStation 2 را تهدیدی برای خود می دانست و از طرف دیگر هم درگیر انتشار نسخه های ویندوز، آفیس و بسته نرم افزاری SQL Server بود، ساخت و انتشار ویندوز XP برای سیستم های آن ها زمان نیز کار مایکروسافت را دوچندان کرده بود.
در نهایت مایکروسافت رای به ساخت دستگاهی 500 دلاری داد که به عنوان کنسول بازی از آن استفاده شود و بودجه میلیون دلاری آن تصویب شد.
(( آقای Ted Hase یکی از اعضای اصلی تیم سازنده Xbox که به همراه Otto Berkes از بخش DirectX به این تیم محلق شده بودند او در سال 2006 مایکروسافت را ترک کرد ))
به گفته آقای Bachus:
” در ابتدا ما با کمپانی AMD وارد مذاکرده شدیم تا آنها برای ما BIOS را طراحی کنند که باعث شود دستگاهی شبیه به یک PC را به سرعت اجرا کند، انها در جواب گفتند که می توانند این کار را برای ما انجام دهند.”
بعد از آن به سراغ 3dfx و Nvidia و ATI رفتند تا چیپست گرافیکی مورد نظر را طراحی کنند. برای اجرای بازی نیازی به یک دیسکت سخت افزاری مانند هارد دیسک بود که بتوان بازی ها را در آن نصب و اجرا کرد برای همین با تولید کنندگان هارد دیسک نیز صحبت کردند.
پروژه مخفیانه ساخت کنسول به سرعت داشت مراحل پیش تولید خود را سپری می کرد.
اما تیم هر لحظه این خطر را احساس می کرد که ممکن است پروژه به دلیل زمان بر بودن و صرف هزینه زیاد توسط سران مایکروسافت متوقف شود.
به همین دلیل و برای ایجاد یک بازار رقابتی اعضای تیم به سراغ مدیر ارشد بخش استراتژی جهانی مایکروسافت یعنی آقای Bob Herbold رفتند و از ایشان درخواست کردند که به کمپین های PlayStation برود و نظر خریداران و مردم را در مورد ویژگی های یک کنسول خوب جویا شود تا در این زمینه از تفکرات مردم جویا شوند.
(( آقای Otto Berkes رهبر تیم اصلی سازنده Xbox، او در May سال 2011 از سمت خود استعفا کرد و مایکروسافت را ترک کرد.))
تیم نیاز به افراد جدید داشت و به همین دلیل بیل گیتس یکی از افراد موفق خود را به مدیر پروژه معرفی کرد او کسی نبود جز Ed Fries (مدیر بخش تجاری مایکروسافت در زمینه فروش بازی های رایانه ای)
آقای Bachus در توصیف او می گوید:
او خیلی سریع با پروژه آشنا شد و در همان ابتدای کار حمایت قاطع خود از پروژه را اعلام نمود چرا که او در زمینه فروش بازیهای رایانه ای تجربه زیادی داشت و اهمیت این پروژه را به درستی درک می کرد.
با امدن Fries پروژه بازی سازی برای این کنسول نیز تصویب شد، البته او هیچ گاه به طور کامل به تیم سازنده Xbox ملحق نشد و به عنوان فرمانده فروش بازیهای رایانه ای سمت خود را در این بخش حفظ کرد.
((آقای Ed Fries رهبر بخش فروش بازیهای مایکروسافت او از افراد کلیدی در ملحق شدن Bungie و Rare در آن زمان به مایکروسافت بود.))
یکی از افرادی که در آخرین مراحل ساخت پروژه با تیم اضافه شد J Allard بود.
او زمانی به تیم ملحق شد که پروژه سری مایکروسافت وارد فاز جدیدی از تولید خود شده بود، کنسول جدید مایکروسافت در حال قدم گذاشتن به دنیای دیجیتالی بود. این فاز جدید سطح دشواری هایی به همراه داشت که می بایست این کودک نوپای مایکروسافت را به جنگ تن به تن با نوجوان پر هیجان و خشن سونی بفرستند.
مایکروسافت باید خود را برای ریسک از دست دادن 5-6 میلیارد دلار در عرض 5 سال آماده می کرد، این رقم باعث شده بود بسیاری از محققان و تحلیلگران آن زمان نسبت به ساخت این کنسول اظهار نا امیدی کنند. در نهایت رئیس مایکروسافت Bill Gates و معاون او Steve Ballmer با مشاهده مستنداتی که اعضای تیم جمع آوری کرده بود چراغ سبز خود را برای آغاز ساخت این کنسول نشان دادند و بعد از تشکیل تیم طراحی و توسعه و مشخص نمودن مراحل کار، این پروژه به تایید کامل رئیس وقت مایکروسافت Bill Gates رسید.
سران مایکروسافت Steve Ballmer و Bill Gates در یک برنامه زنده تلویزیونی خبر ساخت این کنسول را منتشر کردند .
در جلسه ای محرمانه دو نفر از افراد تیم اصلی به همراه Bill Gates و Steve Ballmer و رئیس بخش فروش ویندوز آقای Bill Veghte شروع به بحث در مورد آینده و نحوه فروش این کنسول کردند.
آقای Bachus در باره می گوید:
Bill Veghte یک شخصیت بزرگ بود و Bill Gates احترام زیادی برای او قائل بود در آن جلسه Bill Gates فقط نشست و به حرف های Veghte گوش داد و منتظر جواب های ما بود. او از ما سوالاتی را می پرسید و ما هم به او جواب می دادیم. در پایان جلسه Steve با صدای بلند گفت: این قرار است بزرگترین پروژه در تمام دوران مایکروسافت باشد این کنسول می تواند میلیون ها نسخه در سرار دنیا بفروشد و این برای شرکت فرصت بسیار مناسبی است.
آقای Bachus ادامه داد:
در آن جلسه سوالات مهمی از ما شد، Veghte از ما پرسید:
شما هزینه های این پروژه را محاسبه کرده اید؟
هدف شما در خرده فروشی ها چیست و چه تعدادی را برای فروش در نظر گرفته اید؟
به مشکلات زمان انتشار و فروش فکر کرده اید؟
تاریخ و فروشگاه هایی را برای فروش در نظر گرفته اید؟ و …
او یک شخص بسیار با هوش بود که با توجه به سابقه فروش ویندوز می توانست کمک شایانی به ما بکند.
در نهایت در آن جلسه Ballmer درباره قیمت نهایی کنسول سوال کرد و در جواب گفته شد که کمی بیش از 200 دلار برای هر کنسول، Ballmer با حالتی شوکه شده در جواب به تیم سازنده گفت: هزینه های ساخت این کنسول زیاد است و باید فکری برای کاهش هزینه ها کنیم تا قیمت نهایی نیز کمتر شود.
در همین زمان برای تصاحب صندلی ریاست پروژه Xbox کشمکش های زیادی وجود داشت و این مورد به شدت Bachus را آزار می داد چون باعث ایجاد وقفه در روند تولید کنسول می شد. بسیاری از افراد که خواهان ریاست این پروژه بودند درک خاصی از این پروژه نداشتند و مدام سوالاتی را می پرسیدند، سوالاتی از قبیل:
آیا می توان مرورگر IE را روی آن نصب کرد؟
آیا توان ویرایش تصاویر را دارد؟
آیا می توان از آن به عنوان یک وسیله دفتری و اداری استفاده کرد؟
Bachus مدام به این افراد توضیح می داد که این وسیله فقط برای بازی طراحی شده است نه چیز دیگر.آقای Bachus ادامه دادند:
زمانی که نتیجه نهایی کنسول را تیم سازنده به ما نشان داد، ما تقریبا حالمان از آن وسیله به هم خورد! کنسول اولیه که به ما نشان داده شد کاملا با چیزی که ما در نظر داشتیم تفاوت داشت و ما را نسبت به ادامه پروژه نا امید کرده بود، تنهابخشی که نظرات ما در آن اعمال شده بود طراحی بدنه پلاستیکی آن بود!
آنها در جواب به ما گفتند که خوب شما چیزی برای بازی کردند می خواستید، قیافه ظاهری آن که زیاد مهم نیست!
تعصب شدید روی پروژه:
در درون شرکت مایکروسافت تیم سازنده با مشکل جدی درک کنسول از طرف مدیران مواجه بود و هر شخصی درباره کارایی ها و ویژگی های این کنسول اظهاراتی می کرد.
Bachus در این باره می گوید:
تمام ناشران و توسعه دهندگان مدام می گفتند: اگر این وسیله ویژگی های دیگری نداشته باشد به شدت توسط کنسول سونی شکست می خورد. در واقع مایکروسافت یک شرکت تولید نرافزار بود و تجربه ساخت چنین سخت افزار هایی را نداشت و این نوع رفتار طبیعی بود، فقط نینتندو در آن زمان کنسول بازی می ساخت که با توجه به بیش از 120 سال قدمت رغیب سونی و کنسولاز ژاپنی بود . من مدام فکر می کردم یعنی هیچ کس در این دنیا نمی تواند در مقابل سونی قد علم کند و کنسول جدیدی را روانه بازار کند؟!
Fries به عنوان اولین نفری که خط تولید این کنسول را تایید کرده بود مسئول شد در این باره تحقیق کند که آیا مایکروسافت اصلا شانسی دارد که در دنیای کنسول های بازی به موفقیتی برسد یا نه؟
Fries در این باره می گوید:
مایکروسافت در زمینه فروش بازی سابقه داشت، از اولین زمان پیدایش بازی ها ما حضور جدی در این زمینه داشتیم، بازی شبیه ساز پرواز ما (Flight Simulator) و همچنین بازیهای Decathlon نمونه این موارد هستند. اما این پروژه ورود جدی ما به خانه بازی کننده ها، ساخت بازی برای کنسول، راضی نگه داشتن بازی کننده ها و خریداران بود، این امر کمی برای ما مشکل بود. یاد دارم اولین روز در نمایشگاه E3 افراد بخش تبلیغاتی ما کار را با این شعار شروع کردند: “مایکروسافت بازی می سازد”
اولین خبر در مورد پروژه Xbox در مجله کونامی منتشر شد، Kevin Bachus که به دفتر کونامی رفته بود، به آنها گفت که در حال ساخت یک کنسول بازی برای نسل بعد بازیها هستند و اینگونه بود که خبر های ساخت این کنسول به بیرون درز کرد، تیم سازنده سال ها بعد به این موضوع پی برد.
Bachus درباره این افشای اسرار اینگونه توضیح می دهد:
ما با Konami قرار دادی را بستیم، در این قرار داد Konami حق انتشار بای های انحصاری PC مثل Age of Empires را برای کنسول سونی بدست آورد در عوض نیز ما حق انتشار بازیهایی مثل Metal Gear Solid را برای PC بدست آوردیم. البته در جریان این قرار داد کونامی اطلاعاتی درباره نسل بعد بازیهای از ما پرسید و ما هم در باره کنسول خود و نسل بعد بازیها اطلاعاتی به آنها دادیم و در اینجا بود که خبر های ساخت کنسول توسط مایکروسافت به بیرون درز کرد.
در جایی به دور از لندن تیم سازنده کنسول با افرادی نظیر Tim Sweeney و John Carmack ملاقات هایی داشت. تیم شروع کرد به مذاکره و بحث با ناشران و بازی سازان، در این جا بود که افراد تیم متوجه شدند که چه کار سختی در پیش دارند، در حقیقت متقاعد کردن بازی سازان و ناشران برای ساخت بازی بسیار سخت تر از آن بود که تصور می شود، آنها مشکلی برای ساخت بازی برای PC نداشتند اما برای ساخت بازی برای Xbox کمی دچار تردید و شک بودند و همین امر متقاعد کردن آنها را مشکل تر می کرد.
Bachus و Blackley سخت افزار اولیه از کنسول Xbox را به ونکوور کانادا و شرکت EA بردند و درباره اهداف و پروژه آتی مایکروسافت با آنها صحبت کردند. اما سران EA بیشتر دوست داشتند تا برای ویندوز بازی بسازند تا کنسول جدید مایکروسافت، در واقع آنها به آینده این کنسول شک داشتند و بیشتر به دنبال PC و آینده روشن آن بودند.
درست در زمانی که با ناشران و بازی سازان صحبت می شد تیم طراحی و ساخت کنسول نیز به مشکل برخورده بود .Nvidia یک مشکل جدی را ایجاد کرده بود. برآورد های اولیه برای GPU این کنسول خیلی گران تمام می شد در حالی که Bachus با Nvidia به توافق رسیده بود، ولی در پایان Nvidia به دلیل بالا بودن هزینه ساخت تراشه های GPU از ساخت آن سر باز زد و در نهایت در سال 2002 در دادگاه همکاری این دو شرکت به پایان رسید.
Bachus درباره آن زمان می گوید:
مشکلات بسیار جدی برای به وجود آمده بود، ما نیرو و انرژی زیادی برای این پروژه مصرف کرده بودیم و تنها دلگرمی ما این بود که هنوز Bill به این پروژه امید داشت. من دقیقا به یاد دارم که به Steve گفتم: من به شما اجازه می دهم قیمت ویندوز را در افغانستان بالا ببرید ولی شما هم باید به پروژه من اعتماد کنید و اجازه بدهید من این کنسول را طراحی کنم. وقتی این حرف را زدم همه در اتاق شروع به خندیدن کردند حتی خود Bill.
پیشرفت واقعی:
گروه سازنده به رشد خود ادامه می داد. نفرات و افراد جدید به گروه اضافه می شدند، Bachus شروع کرد به جست جو در مورد افرادی که در باره کنسول ها و نحوه ساخت آنها در شرکت های نیتندو و سونی تجربه داشتند. پروژه به سمت اماده شدن و رسیدن به دست مشتری می رفت و در این زمینه Robbie Bach نیز به گروه اضافه شد. J Allard نیز به عنوان مدیر پروژه شروع به کار کرد.
Bachus و دیگر افراد تیم به طور کامل از بخش DirectX به بخش ساخت کنسول منتقل شدند و تمام وقت مشغول طراحی و توسعه کنسول بودند. این اتفاق در ماه September در سال 1999 روی داد و درست 6 ماه بعد کنسول متولد شد.
Bachus و Blackley به طور جدی با سازندگان سخت افزار وارد مذاکره شدند، آنها به کانادا و دفتر رسمی ATI رفتند تا برای تراشه گرافیکی خود با آنها مذاکره کنند.
در این دوره دوباره ناشران و بازی سازان گرد هم جمع شدند و درباره قابلیت های سخت افزاری کنسول بحث شد، یک سری از آنها تراشه های ATI را به AMD ترجیح می دادند و گروه دیگر نیز در حال بحث و تصمیم گیری بین 3dfx و Nvidia بودند.
وقتی تیم مهندسی تمام وقت مشغول کار بر روی پروژه شد، Bachus به نوعی مسئول ساخت و طراحی نرم افزار رابط سوم شخص بود و Fries بر روی رابط نرم افزاری اول شخص شروع به کار کرد. Blackley نیز بخش پشتیبانی و برنامه ریزی برای آینده کنسول را ایجاد کرد.
پروژه به مراحل پایانی خود نزدیک شده بود. در ماه February سال 2000 سران اصلی مایکروسافت Ballmer و Gates، در یک نشست و ملاقات کلیدی برنامه های خود را برای آینده این کنسول روشن کردند و این دقیقا قبل از نمایشگاه GDC در شهر San Jose, California بود. آنها برای نمایش کنسول خود در این نمایشگاه آماده شدند ،تصمیم بسیار دشواری بود و در واقع آینده مایکروسافت و پروژه به این نمایش و استقبال مردم گره خورده بود.
نتیجه مثبت برای این کنسول ،انتشار Xbox در ابعاد جهانی بود و نتیجه معکوس ، تیم طراحی را دوباره به بخش توسعه ویندوز منتقل می کرد.
Rick Thompson در ماه July سال 1999 به عنوان مدیر بخش سخت افزاری پروژه Xbox مایکروسافت شروع به کار کرد و بعد از انتشار کنسول از سمت خود استعفا داد.
Rick Thompson در یک مصاحبه با Dean Takahashi درباره فشار و مشکلات آن زمان گفت:
در آن زمان ما دور یک میز نشسته بودیم و به چهره های یکدیگر نگاه می کردیم آیا واقعا ما می خواستیم بودجه ای حدود 6 میلیارد دلار را در عرض 5 سال از دست بدهیم؟
Rick Thompson ادامه داد:
در آن زمان بحث های زیادی مطرح بود. من دقیقا به یاد دارم که در آن جلسه Bill به ما گفت: اگر ما دستگاهی شبیه Xbox را در فروشگاه ها نداشتیم آیا هرگز به فکر ساخت آن می افتادیم؟ ما برای رقابت و جذب بازار وارد اینکار شده ایم، باید مسیر کاری خود را مشخص کنیم، آیا ما فقط یک شرکت تولید کننده نرم افزار مانند Oracle هستیم؟ یا اینکه شرکت نرم افزاری جامعی هستیم که در برگیرنده مسائل مصرف کننده نیز هست. چه ما Xbox را تولید کنیم و چه بازی بسازیم، باید از همین جلسه مسیر خود را برای آینده مشخص کنیم.
در ابتدا قرار بود که سیتم عاملی شبیه ویندوز بر روی کنسول Xbox قرار بگیرد و در واقع بعد از بحث سخت افزار و تطبیق هزینه های آن نوبت سیستم عامل کنسول بود. گروه به هیچ عنوان نمی خواست سیستم عاملی شبیه ویندوز یا API مانند آن روی کنسول قرار بگیرد، چرا که آنها نمی خواستند بازی هایی که بر روی کنسول اجرا می شود بر روی یک PC هم اجرا شود و یا محیط این دو شبیه به هم باشد. به همین دلیل یک جلسه فوری با سران مایکروسافت تشکیل شد و درباره سیستم عامل آن بحث شد.
Fries در این باره می گوید:
جلسه در ساعت 4 بعد از ظهر شروع شد. Bill و Balmer مدام و ساعت ها بر سر ما فریاد می کشیدند، آن دو خیلی عصبانی بودند، این فریاد ها تا ساعت 7 یا 8 شب ادامه داشت، سرانجام و در 5 دقیقه پایانی تصمیم به تصویب این پروژه گرفتند. به این ترتیب سیستم عامل ویندوز از Xbox حذف و سیستم عامل مخصوص دیگری جایگزین آن شد.
تغییر سیستم عامل Xbox یک ریسک بزرگ بود. اگرچه تیم طراحی و ساخت اصلا به این مشکلات توجهی نداشتند و فقط به آینده کنسول فکر می کردند.
در پروژه Xbox سران مایکروسافت در نهایت، تمام همکاری و حمایت خود را از تیم سازنده اعلام کرد و صراحتا در جلسه های پایانی به آنها اعلام کردند: بروید و هر آنچه به نظر خودتان درست است را انجام بدهید.
تیم سازنده نیز هر چه را که در نظر داشتند روی کنسول پیاده کردند و کنسول آماده شد. درست قبل از همایش و نمایشگاه GDC، جشن ولنتاین در کمپانی مایکروسافت برگزار شد و Gates خودش به عنوان سخنران در این مراسم شرکت کرد (این امر غیر قابل تصور بود که Gates در این چنین مراسمی سخنرانی کند) هیجان زیادی وجود داشت، چشم و گوش های دنیای غرب به این مراسم دوخته شده بود.
این شروع عمومی انتشار Xbox بود، یاد و خاطره Bill Gates با آن کت چرمی برای همیشه در ذهن طرفداران این کنسول نقش بست.
کاری از آیدی a.messi10
لینک انجمن طرفداران xbox : لینک
امسال دهمین سالگرد به وجود آمدن کنسول xbox است. این کنسول برای اولین بار در November 15 سال 2001 در منطقه آمریکا، درFebruary 22 سال 2002 در ژاپن و در March 14 سال 2002 در دیگر مناطق دنیا عرضه شد.
نسخه اولیه این کنسول 24 میلیون عدد در دنیا فروش داشته است. فروش آن در سال 2006 در ابتدا در ژاپن و سپس در سراسر دنیا متوقف شد و در سال 2005 فروش نسخه جدید و ارتقاع یافته آن یعنی Xbox 360 شروع شد.
در ادامه شما با داستان ساخت و پیدایش این کنسول آشنا می شوید.
در ماه March سال 2000 کنسول PlayStation 2 در ژاپن عرضه شد. در آن زمان سونی یکی از حکمرانان صنعت کنسول بود و ژاپن هم پایتخت این حکمرانی، تقاضا ها برای خرید این کنسول فراتر از حد تصور بود. مایکروسافت با مشاهده این همه تقاضا برای خرید کنسول بازی به فکر افتاد.
خبر هایی به گوش می رسید که قرار است یک کنسول بازی جدید توسط غول نرم افزاری دنیا ساخته شود. مردم مناطق آمریکا و اروپا هیجان زده بودند چرا که تا رسیدن PlayStation 2 به این مناطق زمان زیادی باقی مانده بود و سونی سرگرم فروش نجومی خود در ژاپن بود. هر کسی برای این کنسول نام و قابلیت هایی حدس می زد.شروع ماجرا: در March 30 سال 1999 آقای Ted Hase یکی از تکنسین های DirectX یک نمونه Powerpoint را برای گروهی از سران مایکروسافت ارسال کرد و بعد از معرفی و ارائه این Powerpoint مایکروسافت شروع به انتخاب کارمندان خلاق و باتجربه خود کرد. Hase و سه نفر دیگر مشغول بررسی و ساخت یک پروژه بسیار سری شدند، پروژه ای که قرار بود انقلابی در صنعت گیم مایکروسافت ایجاد کند.
در روز بعد این چهار مرد به یک جلسه راهبردی و استراتژیکی در مورد صنعت گیم دعوت شدند، این افراد شخصا توسط بیل گیتس دستوری مبنی بر ساخت یک کنسول بازی را دریافت کردند. این چهار نفر شامل : Kevin Bachus و Seamus Blackley و Hase و رهبر گروه Otto Berkes بودند.
(( آقای Seamus Blackley که در ابتدا به صورت آماتور piano تدریس می کرد و در کالج مشغول تحصیل در رشته فیزیک بود. او در سال 1999 به مایکروسافت محلق شد و یکی از چهار نفر اصلی تیم سازنده original Xbox است ))
این تیم باید سریع کار خود را شروع می کرد، سونی برنامه PlayStation خود را به سرعت پیش می برد و در سال 99 کنسول PS2 خود را برای اولین بار معرفی کرد وآقای Kutaragi برنامه ویژه ای برای فروش این کنسول درسال 2000 در نظر گرفته بود.
به گفته Bachus:
” ما شروع به تحقیق و ساخت یک کنسول بازی کردیم. همه ما می دانستیم که با این کار صنعت PC gaming دچار مشکل و ضرر خواهد شد اما ما باید هرچه زود تر یک کنسول بازی معرفی می کردیم، کنسولی که چیزی از کنسول رقیب کم نداشته باشد. بیل در آن جلسه به ما گفت که قابلیت های PlayStation 2 را مورد بررسی قرار دهیم. از ما پرسید که آیا ممکن است آینده ویندوز، صنعت PC gaming و مخصوصا صنعت وابسته به بسته های نرم افزاری با ظهور این کنسول در خطر باشد یا نه ؟؟ ما جوابی در ابتدا نداشتیم اما می دانستیم که اگر به مقابله با این کنسول بر نخیزیم صنعت PC gaming به کل نابود می شود و بازی ها به انحصار شرکت های ژاپنی در خواهد آمد.”
آنها بعد از مدتی به 2 نتیجه رسیدند:
1- کامپیوتر از نظر سطح فنی به مراتب بالاتر از PlayStation 2 بود.
2. قطعات کامپیوتری در غرفه ها قیمت به مراتب کمتری از این کنسول داشتند و نوع کارایی کامپیوتر از هر لحاظ بالاتر از این کنسول بود.
(( آقای Kevin Bachus در ابتدا یکی از اعضای اصلی تیم سازنده Xbox بود اما بنا به دلایلی در May 2001 و درست 6 ماه قبل از انتشار کنسول مایکروسافت را ترک کرد !))
در ابتدا قرار بود که کنسول جدید مایکروسافت در سال 2000 و جهت رقابت با PS2 منتشر شود اما با توجه به زمان کمی که تیم سازنده داشتند این امر محقق نشد و انتشار این کنسول به تعویق افتاد. کنسول مایکروسافت مانند یک بچه تازه متولد شده بود در مقابل PlayStation 2 (نوجوان بسیار پر هیجان و سرسخت و شرور سونی)
به گفته Bachus:
آنها قرا بود که دو پرنده را با یک سنگ بزنند! این امر کمی دور از ذهن به نظر می رسید، در واقع آنها هم می خواستند به رقابت با غول صنعت گیم و کنسول بپردازند هم می خواستند که صنعت PC games را از شکست و تک قطبی بودن خارج کنند که این امر کمی غیر ممکن بود.
بسیاری از زمان پروژه صرف گفتگو با سران مایکروسافت شد. از یک طرف مایکروسافت وجود PlayStation 2 را تهدیدی برای خود می دانست و از طرف دیگر هم درگیر انتشار نسخه های ویندوز، آفیس و بسته نرم افزاری SQL Server بود، ساخت و انتشار ویندوز XP برای سیستم های آن ها زمان نیز کار مایکروسافت را دوچندان کرده بود.
در نهایت مایکروسافت رای به ساخت دستگاهی 500 دلاری داد که به عنوان کنسول بازی از آن استفاده شود و بودجه میلیون دلاری آن تصویب شد.
(( آقای Ted Hase یکی از اعضای اصلی تیم سازنده Xbox که به همراه Otto Berkes از بخش DirectX به این تیم محلق شده بودند او در سال 2006 مایکروسافت را ترک کرد ))
به گفته آقای Bachus:
” در ابتدا ما با کمپانی AMD وارد مذاکرده شدیم تا آنها برای ما BIOS را طراحی کنند که باعث شود دستگاهی شبیه به یک PC را به سرعت اجرا کند، انها در جواب گفتند که می توانند این کار را برای ما انجام دهند.”
بعد از آن به سراغ 3dfx و Nvidia و ATI رفتند تا چیپست گرافیکی مورد نظر را طراحی کنند. برای اجرای بازی نیازی به یک دیسکت سخت افزاری مانند هارد دیسک بود که بتوان بازی ها را در آن نصب و اجرا کرد برای همین با تولید کنندگان هارد دیسک نیز صحبت کردند.
پروژه مخفیانه ساخت کنسول به سرعت داشت مراحل پیش تولید خود را سپری می کرد.
اما تیم هر لحظه این خطر را احساس می کرد که ممکن است پروژه به دلیل زمان بر بودن و صرف هزینه زیاد توسط سران مایکروسافت متوقف شود.
به همین دلیل و برای ایجاد یک بازار رقابتی اعضای تیم به سراغ مدیر ارشد بخش استراتژی جهانی مایکروسافت یعنی آقای Bob Herbold رفتند و از ایشان درخواست کردند که به کمپین های PlayStation برود و نظر خریداران و مردم را در مورد ویژگی های یک کنسول خوب جویا شود تا در این زمینه از تفکرات مردم جویا شوند.
(( آقای Otto Berkes رهبر تیم اصلی سازنده Xbox، او در May سال 2011 از سمت خود استعفا کرد و مایکروسافت را ترک کرد.))
تیم نیاز به افراد جدید داشت و به همین دلیل بیل گیتس یکی از افراد موفق خود را به مدیر پروژه معرفی کرد او کسی نبود جز Ed Fries (مدیر بخش تجاری مایکروسافت در زمینه فروش بازی های رایانه ای)
آقای Bachus در توصیف او می گوید:
او خیلی سریع با پروژه آشنا شد و در همان ابتدای کار حمایت قاطع خود از پروژه را اعلام نمود چرا که او در زمینه فروش بازیهای رایانه ای تجربه زیادی داشت و اهمیت این پروژه را به درستی درک می کرد.
با امدن Fries پروژه بازی سازی برای این کنسول نیز تصویب شد، البته او هیچ گاه به طور کامل به تیم سازنده Xbox ملحق نشد و به عنوان فرمانده فروش بازیهای رایانه ای سمت خود را در این بخش حفظ کرد.
((آقای Ed Fries رهبر بخش فروش بازیهای مایکروسافت او از افراد کلیدی در ملحق شدن Bungie و Rare در آن زمان به مایکروسافت بود.))
یکی از افرادی که در آخرین مراحل ساخت پروژه با تیم اضافه شد J Allard بود.
او زمانی به تیم ملحق شد که پروژه سری مایکروسافت وارد فاز جدیدی از تولید خود شده بود، کنسول جدید مایکروسافت در حال قدم گذاشتن به دنیای دیجیتالی بود. این فاز جدید سطح دشواری هایی به همراه داشت که می بایست این کودک نوپای مایکروسافت را به جنگ تن به تن با نوجوان پر هیجان و خشن سونی بفرستند.
مایکروسافت باید خود را برای ریسک از دست دادن 5-6 میلیارد دلار در عرض 5 سال آماده می کرد، این رقم باعث شده بود بسیاری از محققان و تحلیلگران آن زمان نسبت به ساخت این کنسول اظهار نا امیدی کنند. در نهایت رئیس مایکروسافت Bill Gates و معاون او Steve Ballmer با مشاهده مستنداتی که اعضای تیم جمع آوری کرده بود چراغ سبز خود را برای آغاز ساخت این کنسول نشان دادند و بعد از تشکیل تیم طراحی و توسعه و مشخص نمودن مراحل کار، این پروژه به تایید کامل رئیس وقت مایکروسافت Bill Gates رسید.
سران مایکروسافت Steve Ballmer و Bill Gates در یک برنامه زنده تلویزیونی خبر ساخت این کنسول را منتشر کردند .
در جلسه ای محرمانه دو نفر از افراد تیم اصلی به همراه Bill Gates و Steve Ballmer و رئیس بخش فروش ویندوز آقای Bill Veghte شروع به بحث در مورد آینده و نحوه فروش این کنسول کردند.
آقای Bachus در باره می گوید:
Bill Veghte یک شخصیت بزرگ بود و Bill Gates احترام زیادی برای او قائل بود در آن جلسه Bill Gates فقط نشست و به حرف های Veghte گوش داد و منتظر جواب های ما بود. او از ما سوالاتی را می پرسید و ما هم به او جواب می دادیم. در پایان جلسه Steve با صدای بلند گفت: این قرار است بزرگترین پروژه در تمام دوران مایکروسافت باشد این کنسول می تواند میلیون ها نسخه در سرار دنیا بفروشد و این برای شرکت فرصت بسیار مناسبی است.
آقای Bachus ادامه داد:
در آن جلسه سوالات مهمی از ما شد، Veghte از ما پرسید:
شما هزینه های این پروژه را محاسبه کرده اید؟
هدف شما در خرده فروشی ها چیست و چه تعدادی را برای فروش در نظر گرفته اید؟
به مشکلات زمان انتشار و فروش فکر کرده اید؟
تاریخ و فروشگاه هایی را برای فروش در نظر گرفته اید؟ و …
او یک شخص بسیار با هوش بود که با توجه به سابقه فروش ویندوز می توانست کمک شایانی به ما بکند.
در نهایت در آن جلسه Ballmer درباره قیمت نهایی کنسول سوال کرد و در جواب گفته شد که کمی بیش از 200 دلار برای هر کنسول، Ballmer با حالتی شوکه شده در جواب به تیم سازنده گفت: هزینه های ساخت این کنسول زیاد است و باید فکری برای کاهش هزینه ها کنیم تا قیمت نهایی نیز کمتر شود.
در همین زمان برای تصاحب صندلی ریاست پروژه Xbox کشمکش های زیادی وجود داشت و این مورد به شدت Bachus را آزار می داد چون باعث ایجاد وقفه در روند تولید کنسول می شد. بسیاری از افراد که خواهان ریاست این پروژه بودند درک خاصی از این پروژه نداشتند و مدام سوالاتی را می پرسیدند، سوالاتی از قبیل:
آیا می توان مرورگر IE را روی آن نصب کرد؟
آیا توان ویرایش تصاویر را دارد؟
آیا می توان از آن به عنوان یک وسیله دفتری و اداری استفاده کرد؟
Bachus مدام به این افراد توضیح می داد که این وسیله فقط برای بازی طراحی شده است نه چیز دیگر.آقای Bachus ادامه دادند:
زمانی که نتیجه نهایی کنسول را تیم سازنده به ما نشان داد، ما تقریبا حالمان از آن وسیله به هم خورد! کنسول اولیه که به ما نشان داده شد کاملا با چیزی که ما در نظر داشتیم تفاوت داشت و ما را نسبت به ادامه پروژه نا امید کرده بود، تنهابخشی که نظرات ما در آن اعمال شده بود طراحی بدنه پلاستیکی آن بود!
آنها در جواب به ما گفتند که خوب شما چیزی برای بازی کردند می خواستید، قیافه ظاهری آن که زیاد مهم نیست!
تعصب شدید روی پروژه:
در درون شرکت مایکروسافت تیم سازنده با مشکل جدی درک کنسول از طرف مدیران مواجه بود و هر شخصی درباره کارایی ها و ویژگی های این کنسول اظهاراتی می کرد.
Bachus در این باره می گوید:
تمام ناشران و توسعه دهندگان مدام می گفتند: اگر این وسیله ویژگی های دیگری نداشته باشد به شدت توسط کنسول سونی شکست می خورد. در واقع مایکروسافت یک شرکت تولید نرافزار بود و تجربه ساخت چنین سخت افزار هایی را نداشت و این نوع رفتار طبیعی بود، فقط نینتندو در آن زمان کنسول بازی می ساخت که با توجه به بیش از 120 سال قدمت رغیب سونی و کنسولاز ژاپنی بود . من مدام فکر می کردم یعنی هیچ کس در این دنیا نمی تواند در مقابل سونی قد علم کند و کنسول جدیدی را روانه بازار کند؟!
Fries به عنوان اولین نفری که خط تولید این کنسول را تایید کرده بود مسئول شد در این باره تحقیق کند که آیا مایکروسافت اصلا شانسی دارد که در دنیای کنسول های بازی به موفقیتی برسد یا نه؟
Fries در این باره می گوید:
مایکروسافت در زمینه فروش بازی سابقه داشت، از اولین زمان پیدایش بازی ها ما حضور جدی در این زمینه داشتیم، بازی شبیه ساز پرواز ما (Flight Simulator) و همچنین بازیهای Decathlon نمونه این موارد هستند. اما این پروژه ورود جدی ما به خانه بازی کننده ها، ساخت بازی برای کنسول، راضی نگه داشتن بازی کننده ها و خریداران بود، این امر کمی برای ما مشکل بود. یاد دارم اولین روز در نمایشگاه E3 افراد بخش تبلیغاتی ما کار را با این شعار شروع کردند: “مایکروسافت بازی می سازد”
اولین خبر در مورد پروژه Xbox در مجله کونامی منتشر شد، Kevin Bachus که به دفتر کونامی رفته بود، به آنها گفت که در حال ساخت یک کنسول بازی برای نسل بعد بازیها هستند و اینگونه بود که خبر های ساخت این کنسول به بیرون درز کرد، تیم سازنده سال ها بعد به این موضوع پی برد.
Bachus درباره این افشای اسرار اینگونه توضیح می دهد:
ما با Konami قرار دادی را بستیم، در این قرار داد Konami حق انتشار بای های انحصاری PC مثل Age of Empires را برای کنسول سونی بدست آورد در عوض نیز ما حق انتشار بازیهایی مثل Metal Gear Solid را برای PC بدست آوردیم. البته در جریان این قرار داد کونامی اطلاعاتی درباره نسل بعد بازیهای از ما پرسید و ما هم در باره کنسول خود و نسل بعد بازیها اطلاعاتی به آنها دادیم و در اینجا بود که خبر های ساخت کنسول توسط مایکروسافت به بیرون درز کرد.
در جایی به دور از لندن تیم سازنده کنسول با افرادی نظیر Tim Sweeney و John Carmack ملاقات هایی داشت. تیم شروع کرد به مذاکره و بحث با ناشران و بازی سازان، در این جا بود که افراد تیم متوجه شدند که چه کار سختی در پیش دارند، در حقیقت متقاعد کردن بازی سازان و ناشران برای ساخت بازی بسیار سخت تر از آن بود که تصور می شود، آنها مشکلی برای ساخت بازی برای PC نداشتند اما برای ساخت بازی برای Xbox کمی دچار تردید و شک بودند و همین امر متقاعد کردن آنها را مشکل تر می کرد.
Bachus و Blackley سخت افزار اولیه از کنسول Xbox را به ونکوور کانادا و شرکت EA بردند و درباره اهداف و پروژه آتی مایکروسافت با آنها صحبت کردند. اما سران EA بیشتر دوست داشتند تا برای ویندوز بازی بسازند تا کنسول جدید مایکروسافت، در واقع آنها به آینده این کنسول شک داشتند و بیشتر به دنبال PC و آینده روشن آن بودند.
درست در زمانی که با ناشران و بازی سازان صحبت می شد تیم طراحی و ساخت کنسول نیز به مشکل برخورده بود .Nvidia یک مشکل جدی را ایجاد کرده بود. برآورد های اولیه برای GPU این کنسول خیلی گران تمام می شد در حالی که Bachus با Nvidia به توافق رسیده بود، ولی در پایان Nvidia به دلیل بالا بودن هزینه ساخت تراشه های GPU از ساخت آن سر باز زد و در نهایت در سال 2002 در دادگاه همکاری این دو شرکت به پایان رسید.
Bachus درباره آن زمان می گوید:
مشکلات بسیار جدی برای به وجود آمده بود، ما نیرو و انرژی زیادی برای این پروژه مصرف کرده بودیم و تنها دلگرمی ما این بود که هنوز Bill به این پروژه امید داشت. من دقیقا به یاد دارم که به Steve گفتم: من به شما اجازه می دهم قیمت ویندوز را در افغانستان بالا ببرید ولی شما هم باید به پروژه من اعتماد کنید و اجازه بدهید من این کنسول را طراحی کنم. وقتی این حرف را زدم همه در اتاق شروع به خندیدن کردند حتی خود Bill.
پیشرفت واقعی:
گروه سازنده به رشد خود ادامه می داد. نفرات و افراد جدید به گروه اضافه می شدند، Bachus شروع کرد به جست جو در مورد افرادی که در باره کنسول ها و نحوه ساخت آنها در شرکت های نیتندو و سونی تجربه داشتند. پروژه به سمت اماده شدن و رسیدن به دست مشتری می رفت و در این زمینه Robbie Bach نیز به گروه اضافه شد. J Allard نیز به عنوان مدیر پروژه شروع به کار کرد.
Bachus و دیگر افراد تیم به طور کامل از بخش DirectX به بخش ساخت کنسول منتقل شدند و تمام وقت مشغول طراحی و توسعه کنسول بودند. این اتفاق در ماه September در سال 1999 روی داد و درست 6 ماه بعد کنسول متولد شد.
Bachus و Blackley به طور جدی با سازندگان سخت افزار وارد مذاکره شدند، آنها به کانادا و دفتر رسمی ATI رفتند تا برای تراشه گرافیکی خود با آنها مذاکره کنند.
در این دوره دوباره ناشران و بازی سازان گرد هم جمع شدند و درباره قابلیت های سخت افزاری کنسول بحث شد، یک سری از آنها تراشه های ATI را به AMD ترجیح می دادند و گروه دیگر نیز در حال بحث و تصمیم گیری بین 3dfx و Nvidia بودند.
وقتی تیم مهندسی تمام وقت مشغول کار بر روی پروژه شد، Bachus به نوعی مسئول ساخت و طراحی نرم افزار رابط سوم شخص بود و Fries بر روی رابط نرم افزاری اول شخص شروع به کار کرد. Blackley نیز بخش پشتیبانی و برنامه ریزی برای آینده کنسول را ایجاد کرد.
پروژه به مراحل پایانی خود نزدیک شده بود. در ماه February سال 2000 سران اصلی مایکروسافت Ballmer و Gates، در یک نشست و ملاقات کلیدی برنامه های خود را برای آینده این کنسول روشن کردند و این دقیقا قبل از نمایشگاه GDC در شهر San Jose, California بود. آنها برای نمایش کنسول خود در این نمایشگاه آماده شدند ،تصمیم بسیار دشواری بود و در واقع آینده مایکروسافت و پروژه به این نمایش و استقبال مردم گره خورده بود.
نتیجه مثبت برای این کنسول ،انتشار Xbox در ابعاد جهانی بود و نتیجه معکوس ، تیم طراحی را دوباره به بخش توسعه ویندوز منتقل می کرد.
Rick Thompson در ماه July سال 1999 به عنوان مدیر بخش سخت افزاری پروژه Xbox مایکروسافت شروع به کار کرد و بعد از انتشار کنسول از سمت خود استعفا داد.
Rick Thompson در یک مصاحبه با Dean Takahashi درباره فشار و مشکلات آن زمان گفت:
در آن زمان ما دور یک میز نشسته بودیم و به چهره های یکدیگر نگاه می کردیم آیا واقعا ما می خواستیم بودجه ای حدود 6 میلیارد دلار را در عرض 5 سال از دست بدهیم؟
Rick Thompson ادامه داد:
در آن زمان بحث های زیادی مطرح بود. من دقیقا به یاد دارم که در آن جلسه Bill به ما گفت: اگر ما دستگاهی شبیه Xbox را در فروشگاه ها نداشتیم آیا هرگز به فکر ساخت آن می افتادیم؟ ما برای رقابت و جذب بازار وارد اینکار شده ایم، باید مسیر کاری خود را مشخص کنیم، آیا ما فقط یک شرکت تولید کننده نرم افزار مانند Oracle هستیم؟ یا اینکه شرکت نرم افزاری جامعی هستیم که در برگیرنده مسائل مصرف کننده نیز هست. چه ما Xbox را تولید کنیم و چه بازی بسازیم، باید از همین جلسه مسیر خود را برای آینده مشخص کنیم.
در ابتدا قرار بود که سیتم عاملی شبیه ویندوز بر روی کنسول Xbox قرار بگیرد و در واقع بعد از بحث سخت افزار و تطبیق هزینه های آن نوبت سیستم عامل کنسول بود. گروه به هیچ عنوان نمی خواست سیستم عاملی شبیه ویندوز یا API مانند آن روی کنسول قرار بگیرد، چرا که آنها نمی خواستند بازی هایی که بر روی کنسول اجرا می شود بر روی یک PC هم اجرا شود و یا محیط این دو شبیه به هم باشد. به همین دلیل یک جلسه فوری با سران مایکروسافت تشکیل شد و درباره سیستم عامل آن بحث شد.
Fries در این باره می گوید:
جلسه در ساعت 4 بعد از ظهر شروع شد. Bill و Balmer مدام و ساعت ها بر سر ما فریاد می کشیدند، آن دو خیلی عصبانی بودند، این فریاد ها تا ساعت 7 یا 8 شب ادامه داشت، سرانجام و در 5 دقیقه پایانی تصمیم به تصویب این پروژه گرفتند. به این ترتیب سیستم عامل ویندوز از Xbox حذف و سیستم عامل مخصوص دیگری جایگزین آن شد.
تغییر سیستم عامل Xbox یک ریسک بزرگ بود. اگرچه تیم طراحی و ساخت اصلا به این مشکلات توجهی نداشتند و فقط به آینده کنسول فکر می کردند.
در پروژه Xbox سران مایکروسافت در نهایت، تمام همکاری و حمایت خود را از تیم سازنده اعلام کرد و صراحتا در جلسه های پایانی به آنها اعلام کردند: بروید و هر آنچه به نظر خودتان درست است را انجام بدهید.
تیم سازنده نیز هر چه را که در نظر داشتند روی کنسول پیاده کردند و کنسول آماده شد. درست قبل از همایش و نمایشگاه GDC، جشن ولنتاین در کمپانی مایکروسافت برگزار شد و Gates خودش به عنوان سخنران در این مراسم شرکت کرد (این امر غیر قابل تصور بود که Gates در این چنین مراسمی سخنرانی کند) هیجان زیادی وجود داشت، چشم و گوش های دنیای غرب به این مراسم دوخته شده بود.
این شروع عمومی انتشار Xbox بود، یاد و خاطره Bill Gates با آن کت چرمی برای همیشه در ذهن طرفداران این کنسول نقش بست.
کاری از آیدی a.messi10
لینک انجمن طرفداران xbox : لینک
آخرین ویرایش:
Google